Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle Suudi Arabistan hükümeti bu yıl yurt dışından hacı adayları kabul etmeyeceğini açıkladı. Bu nedenle alt ve temsil acentelerle birlikte bin acentenin bulunduğu hac turizminde 1 yıllık periyotta faaliyet olmayacak. Umre için de emsal bir tablo öngörülse de takip edilecek gelişmelerle birlikte yıl sonu için umutlu olan acenteler de var. 20 bin kişinin istihdam edildiği hac umre turizm acentelerinin pek çok meşakkatle karşı zıdda kaldığını belirten Hac, Umre Seyahat Acenteleri Derneği (HURSAD) Lideri Diyaeddin Şahin, tahlil için ilgili tüm bakanlıklarla görüşmelerin başlatıldığını söyledi. Hem vatandaşlar, hem acenteler olmak üzere tüm paydaşlara ait ayrıntıların ‘Bakanlıklararası Hac ve Umre Heyeti Toplantısı’nda ele alınacağını kaydeden Şahin, birebir devirde bu şuranın üyesi bulunan Türkiye Seyahat Acenteleri (TÜRSAB) Idare Şurası Üyesi olarak vatandaşın hak kaybına uğramaması konusunda hassasiyetlerini de lisana getireceklerini belirtti.
Dünyada salgın kaynaklı gelişmelerin olumsuz yanda seyrettiğini takip eden hac umre seyahat acenteleri ve tıp operatörleri resmi kararı bekliyordu. Şubat
ayının 27’sinden itibaren umrenin yasaklanmasıyla birlikte tek umudu hac olan seyahat acenteleri, Kovid-19 kaynaklı buhranın tüm dünyada tesirini sürdürmesiyle telaşlıydı.
Münâsib kredi ve hibe
Faaliyet sahası hac ve umre olan acentelerin 1 yıllık geçimini sağlamak, istihdamlarını korumak için çeşitli destek taleplerinde bulunacaklarını belirten Diyaeddin Şahin şöyle konuştu:
“20 bin istihdam var. Aileleriyle birlikte 100 bin kişi ekmek yiyor. Dünya kavi günler yaşıyor, insan sıhhati her şeyden evvel gelir. Bu salgınla umre yasaklandı, hac gerçekleşmeyecek. Bunlar, bizleri kara kara düşündürüyor. TÜRSAB olarak gerekli teşebbüslerde bulunuyoruz. Acentelerin kahırlarını bir nebze olsun azaltabilmeliyiz. Turizmin öteki meydanlarında yeniden bir umut var. Lakin umre ve hac için kalmadı. Taleplerimiz arasında bilhassa kısa çalışma ödeneğinin onlara kişisel de olsa biraz daha uzatılması; kira ve stopaj ödemelerinde devletin direkt desteği; hac umre acentelerinin diyaneti hassasiyetleri de göz önünde bulundurularak onlara mütenasip krediler ve hibeler olacak.”
‘Az akit yapıldı’
TÜRSAB Disiplin Heyeti Lideri ve tıpkı vakitte hac umre acentesi sahibi İbrahim Canatan, hac ve umre acenteleri için çetin bir süreç başladığını tabir etti. Salgınla birlikte hac tertibi için yapılacak kontratlara ait önlemli hareket edilmesi ikazını dikkate aldıklarını anlatan Canatan, “Daha az harcama ve muahede yapıldı. Diyanet İşleri Başkanlığı da hac olmaması ihtimaline karşılık vatandaşlara ‘üçüncü taksitleri yatırmayın’ demişti. Hac için ödemeler, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın ‘hac umre muhasebesi’ kısmındaki havuzda birikiyor. Bize buradan aktarılıyor. Bu ödemelerin üçte biri bizlere yatırıldı. Hacı adayı başına aşikâr bir fiyatın devlet tarafından bizim kasamızda kalması sağlanabilir. Bu sayede gelecek yıl hesaplardan düşülür, acentelerin de bir kasveti hafifler” dedi.
‘Diğer cinsler maliyeti karşılamaz’
Diyaeddin Şahin, hac ve umre acentelerinin bir kısmının Karadeniz, Konya, Edirne üzere yurt içi cinsler olmak üzere, Balkanlar üzere yurt dışı çeşitler da yapabildiğini söyledi. Lakin bu alternatiflerin acentelerin maliyetlerini karşılamaktan ‘çok uzak’ olduğuna dikkat çeken Şahin, “İç cinsler maliyet karşılamaya yetecek bir argüman değil. Yılda 2 bin kişi umre, 500 hacı adayı götüren acente yurt içinde 15 bin kişilik iş yapmalı. İç cins yapmak demek ona nazaran istihdam demek, hac umre istihdamı tecrübesi farklı. Yeni istihdama gücü yetmez, nitelikli çalışanı da kaybetmek istemeyiz” dedi.
‘Kura hakları korunacak’
Diyanet İşleri Başkanlığı, 2020 yılında kura sonucu hacca gitmeye hak kazanan vatandaşların haklarının korunacağını açıkladı. Diyaeddin Şahin de, “Öncelik elbette bu yıl kurada çıkan vatandaşlarındır. Seneye bir kura çekilmeyecektir. Fakat bunların hepsi konuşulacak, netleşecek. 2021’de risk nasıl olur, yaşayıp göreceğiz” dedi.
Kıymetli bir iktisat oluşturuyor
Hac tertibi, acenteler tarafında en az 150 milyon dolarlık bir pazar.
Diyanet açısından da 275 milyon dolar olduğu belirtiliyor.
Hac ve umre turizminin ekonomik büyüklüğü ise Türkiye için 1.4 milyar dolar.
İslam devletlerine nüfuslarının binde biri nispetinde hacı adayı kotası uygulanıyor.
Türkiye’nin bu yıl 83 bin 430 kişilik kontenjanı vardı.
Hac kurasını bekleyen 2 milyon 250 bine yakın kişi var.
En düşük hac ödemesi 16 bin 400 Suudi Arabistan Riyali (26 bin TL).
Milliyet
