Ziraî üretimin değeri koronavirüs salgınıyla daha iyi anlaşıldı. İşte tam bu periyotta ‘tarım ilaçları’ da ‘Bayer/Monsanto davası’ ile tekrar gündemin en tartışmalı konusu oldu.
Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de çiftçilerin ağır olarak kullandığı ‘glifosat’ etken unsurlu ilaçların kansere yol açabilecek kadar zararlı olduğu tartışılıyor.
Bunun dışında farklı ‘zararlı’ etken unsurları olduğu argüman edilen ilaçlar da var. Türkiye, Avrupa’da en az pestisit (tarım ilacı) kullanan devlet olarak biliniyor. Fakat merdiven altı üretim ve kaçak yollardan giren ilaç tasarrufu olduğu da biliniyor.
Reçeteyi kim yazsın?
Üreticiye ‘doğru ilaç ve doz’ içeren reçete, murakabede ise ‘kararlılık’ öneriliyor. Aksi takdirde bu ilaçların, topluluk ve toprak sıhhati açısından önemli meselelere yol açabileceği vurgulanıyor.
Alman ilaç devi Bayer, ‘Roundup’ tarım ilacındaki ‘glifosat’ın kansere yol açtığı savıyla açılan davalardan feragat edenlere 11 milyar dolar ödeyecek. Davaların nedeni ise, bu etken hususun kansere yol açtığı iddiaları!
Türkiye’de ‘mezar kurutan’ diye de bilinen ilaç; karayolu etrafı, kaldırımlar, çalılık meydanlar ve velev mezarlıklarda yabani otları yok etmek için kullanılıyor.
Türkiye’de Avrupa’ya nazaran tarım ilacı tasarrufu daha az olsa da, tasarruf cürümlerinin toprağı ve sıhhati ‘zehirleyebileceği’ kaydediliyor. Mevcutta tarım ilaçları çiftçiye bir ‘reçete’ ile veriliyor. Çiftçi sıkıntısını anlattıktan sonra gittiği ziraat mühendisi ona reçete yazıyor.
Lakin tatbikte değerli yanlışlar olduğunu vurgulayan Tarım Muharriri Ali Ekber Yıldırım, “Reçeteli satış sistemi sağlıklı yürümüyor. İlaç bayii daha fazla satmak istiyor, çiftçi de en etken olanı almak istiyor. Muhtaçlık fazlası kullanıyor. Velev reçeteyi ilaç bayisi bile yazabiliyor. Öncelikle Tarım ve Orman Bakanlığı’nın daha evvel gündeme getirdiği ‘her köye bir ziraat mühendisi’ başta olmak üzere etken çalışmalarını hızlandırması lazım” diye konuştu.
İlaçlarla ilgili dikkat çekenler
Dünyada yıllık 3 milyon tondan fazla pestisit kullanıldığı iddia ediliyor.
Türkiye’de bu sayı ise 2018’e nazaran 60 bin ton.
Bakanlık bugüne kadar 185 aktif maddeyi yasakladı
Haziranda ise 16 unsur daha yasaklandı.
Lakin yasaklanan bu etken unsurlar bir mühlet daha kullanılabilecek.
Yasaklı hususların 4 tanesi 30 Haziran 2020’ye kadar ithal edilecek, 31 Temmuz 2020’ye kadar imalatı yapılacak.
Yasaklanan etken unsurlardan 10 adedinin ithalatı 31 Ağustos’a, imalatı 15 Ekim’e kadar sürecek.
ALMAN DEVİNDEN SIHHAT KUMARI!
Alman ilaç ve kimya devi Bayer’in yabani otlara karşı kullanılan ‘Roundup’ isimli ilacındaki glifosat hususunun kansere yol açtığı argümanları nedeniyle başı dertten kurtulmuyor. Reuters’te yan alan habere nazaran, Bayer ‘Roundup’ ilacıyla ilgili artık riskli bir hamle hazırlığında. Buna nazaran Bayer ilacı raflardan çekmeden gelecekte açılabilecek davaların da önünü kesebilecek bir plan yaptı.
Haberde, “Şirket, Roundup’taki etkin bileşen olan glifosatın ziraî tasarruf için inançlı olduğunu sav eden ilmî kanıtlar üzerinden hesaplı bir kumar oynamaya karar verdi” denildi. Haber şöyle devam etti:
“ABD Etraf Muhafaza Ajansı ve Avrupa Kimyasallar Ajansı da dahil olmak üzere dünya çapında düzenleyici kurumlar, glifosatın kanserojen olmadığına karar vermişti. Ama Dünya Sıhhat Örgütü’nün kanser araştırma kısmı, herbisiti 2015 yılında ‘olası bir kanserojen’ olduğunu belirledi ve 2018’den bu yana, her iki taraftan ilmî kanıtları dinleyen 3 farklı ABD jürisi, ilacın kansere neden olduğu kararını açıkladı.”
4 yıl sürebilir
Bayer’in planına nazaran, üzerinde uzlaşılacak bilim kişilerinden bağımsız bir panel oluşturulacak. Şirket, panelin araştırmalarında kullanması için 1.25 milyar dolar verecek. Araştırmanın en az 4 yıl sürmesi bekleniyor. Panelin bulduğu sonuçlar Bayer’i ve Roundup kullanmış lakin kanser olmayan herkesi bağlayacak.
Panel glifosatın kanserojen olmadığını tespit ederse, kullanıcılar artık dava açamayacak. Panel, glifosatın kansere neden olduğunu belirlerse, Bayer çok sayıda yeni davayla karşılaşabilecek.
‘Alarm’da Türkiye birinci sırada
Ali Ekber Yıldırım, Avrupa Birliği’ne ihracat yapan memleketlerin zerzevat meyvelerinde münasebetli bulunmayanların ‘erken alarm’ sistemi ile açıklandığını hatırlatırken, duyurulan ve münasip bulunmayan parti sayılarına (RASFF 2019) bakıldığında birinci sırada Türkiye’nin olduğunu söyledi.
Örnek veren Yıldırım, “AB’ye zerzevat meyve ihracatı 10 milyar dolar olan Hollanda’nın 2019’da 31 parti eseri müsait bulunmazken, 1.5 milyar dolarlık ihracat yapan Türkiye’nin 85 parti eseri münasebetli bulunmadı.
Bu durumda 2 yol izleniyor; Almanya’ya ihraç ettiğiniz eser kalıntı pahaları Alman standardına nazaran fazla ise, standardı daha yüksek olan Fransa’ya gönderilebiliyor. Yahut ihracatçı geri getirip bakanlığa başvuruyor ve iç piyasada kıymetlendirmek istiyor” dedi.
Davası 10 Temmuz’da…
Türkiye’de de Bayer/Monsanto’nun ‘glifosat’ etken unsurlu ‘Roundup’ ilacı için bir dava açıldı. Bahis, Milliyet’ten Gürkan Akgüneş’in Ağustos 2019’daki haberiyle de gündeme taşınmıştı. Dava, 10 Temmuz’da Ankara’da görülecek.
Davayı açan ise Avukat Senih Özay. Ankara 18. Yönetim Mahkemesi’nin çeşitli kurum ve kuruluşlardan ilaca ve tesirlerine dair kıymetlendirme istediğini anlatan Özay, “Ülkemizde de tespit edilmesini istiyoruz” dedi.
Ziraat mühendissiz çok ilaç firması var
Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Lideri Baki Remzi Suiçmez, Türkiye’de 7 bin ziraî ilaç satan firma olduğunu söyledi. ‘Bunların yaklaşık yüzde 25’inde hala ziraat mühendisi yok’ diyen Suiçmez, “Zirai uğraş ilaçları sahih kullanılmazsa zehirdir”dedi. Doğal savaşın temel gaye olması gerektiğini anlatan Suiçmez, 3 ‘doğru’ya dikkat çekti: “Doğru ilacı, hakikat devranda, akıllıca dozda verirsek zehrin tesiri en az olur.”
‘Kaçak’ giriş engellenmeli
Türkiye’nin bir de kaçak ve merdiven altı üretilen tarım ilacı sorunu var. Buna nazaran, yurt içinde merdiven altı tabir edilen geçersiz ilaçlar ve hudut yerlerinden kaçak girişler biliniyor. ZMO Lideri Baki Remzi Suiçmez, “Ziraat mühendislerinin daha faal rol alınması sağlanarak, geleceğimizi korumak için harekete geçmeliyiz. Dinamik teftişler yapıp, kaçak ilaçların girişini engellemeliyiz” dedi.
Ali Ekber Yıldırım ise, “İçeride olursuz imalat, dışarıdan ise kaçak girişi var. Sanıyorum Suriye, Irak sonlarından. Tarım ilacı bölümü de şikâyetçi. Saf ilaçlar pahalı. Çiftçiler de diğerine iyi gelen bir yolu kullanma yoluna gidebiliyor” diye konuştu.
‘Sahtesinin ambalajı aynı’
Şanlıurfa Ziraat Odası Ahmet Eyyüpoğlu, kaçak ve uydurma ilaç tasarrufuna yönelimin, ilaç fiyatları artınca daha çok olduğunu belirterek, “Öyle bir yapıyorlar ki, ambalajı bile tıpkı oluyor. Lakin ilaç uydurma, tahminen öbür zararı var. Kaçak da birebir halde. Bunun önüne sıkı teftişler ile geçebiliriz” diye konuştu.
Milliyet
