COVID-19 salgınının global boyutlara ulaşmasıyla gündelik hayatın yeni kuralları şekillenirken, 5. İstanbul Tasarım Bienali de kamu sıhhatini ve güvenliğini korumak için stant ve aktiflik yapısını yine kıymetlendirdi. Bienal, alışılagelmiş ziyaret biçimleri yanına toplumsal birlikteliğin yerelden beslenen yeni modellerini geliştirme yoluna gitti ve fizikî varlığını gözden geçirdi. Sadeliği, yaratıcılığı, paylaşmayı ve dayanışmayı ön plana çıkaran yaklaşımların ehemmiyet kazandığı bu “fiziksel mesafelenme” periyodunda, tabiatı gereği etkileşim ve diyaloğu artırmayı hedefleyen İstanbul Tasarım Bienali de izleyicisine erişmek ve onların deneyimlerini geliştirmek için yeni mecraları keşfedecek.
Son devirde yaşanan tüm bu gelişmeler ışığında 5. İstanbul Tasarım Bienali, izleyicilerini üç eksende bir araya gelen bir programla karşılayacak: Dijital ortamda yayımlanacak Eleştirel Yemek Programı isimli görüntü serisi, Akdeniz havzasından girişimleri Cihangir’deki ARK Kültür’de bir araya getirecek Kara ve Deniz Kütüphanesi programı ve bir arada yaşamayı tekrar ele alan girişimlerin Pera Müzesi’nin yanı sıra kentin farklı noktalarına uzanacağı Yeni Yurttaşlık Ritüelleri isimli müdahaleler serisi.
Daha evvel Eylül ayında başlayacağı duyurulan 5. İstanbul Tasarım Bienali’nin başlangıç tarihi de 15 Ekim 2020 olarak belirlendi. Yeni formatıyla Pera Müzesi ve ARK Kültür’de görülebilecek bienal stantları 15 Kasım 2020 tarihine kadar açık olacak. İstanbul sokaklarına yayılacak müdahaleler, araştırma girişimleri ve görüntü serileri ise stantlar kapandıktan sonra, 2021 yılı boyunca devam edecek. Programın İstanbul’a yayılan yapısı kapsamında, fizikî aralanma ve misal kısıtlamalara koordinasyonlu bir biçimde, kentli ziyaretçilere hitap eden açık hava aktifliklerine öncelik verilirken dünyanın her noktasından izlenebilen içerikler de sağlanacak.
Empatiye Dönüş: birden fazlası için tasarım
Günümüzde empati sözcüğünü farklı kişilerle kurulan bir bağı anlatmak için kullanıyoruz. Halbuki tabirin orjinal manası hislerin nesnelere ve doğal yaşama aktarılmasını vurguluyordu. 5. İstanbul Tasarım Bienali empatinin kökenine iniyor, dizaynın mekânları, peyzajları, mikroorganizmaları, gayri tipleri ve birbirimizi “duyumsamamızı” sağlayan araçlarla bizi nasıl bir araya getirdiğini inceliyor.
Sorumluluğu merkeze alan bir mekân oluşturmak ve kişiden ziyadesiyle bağ kurmaya dayalı bir kültür geliştirmek isteyen bienal, ortaya bir teklif atıyor: Birden fazlası için tasarım. Bu doğrultuda dizayncılar, sanatkarlar, mimarlar, aktivistler ve düşünürlerle ortaklaşa çalışıyor, birden fazla vücut, boyut ve bakış açısı için yapılan dizaynları keşfediyor. Bienalin sunduğu girişimler, içinde bulunduğumuz kritik devirde bizi ihtimam ve yurttaşlığa dayalı pratikleri tekrar düşünmeye, tekrar bağ kurmanın yeni sistemlerini ve yapılarını birlikte inşa etmeye teşvik ediyor.
5. İstanbul Tasarım Bienali’nin küratörlüğünü Mariana Pestana, Sumitra Upham (Programlar Küratörü) ve Billie Muraben (Asistan Küratör, Editör Yardımcısı) ile birlikte üstleniyor.
5. İstanbul Tasarım Bienali’nin üç kısmı:
ELEŞTİREL YEMEK PROGRAMI
Bienalin Eleştirel Yemek Programı başlıklı ayağı, her hafta bir kısmı yayımlanacak medyalardan oluşuyor. Her biri farklı bir pratikçi ya da düşünür tarafından sunulacak kısımlar, yiyecek alışverişi, tedariki ve tüketiminin günümüz kültürünü etkileyen ekolojik, ekonomik ve jeopolitik koşullarla nasıl bağlantılı olduğunu sorguluyor. Mutfaktaki mikroplardan tarımın değiştirdiği peyzajlara, ferdi el hareketlerinden yemek masalarındaki toplu buluşmalara dek uzanan farklı hususları irdeleyecek görüntüler, bir tasarım biçimi olarak yiyeceğe dair karmaşık, çok ölçekli bakış açıları sunuyor.
Eleştirel Yemek Programı’nın birinci kısmı bienalin açılış tarihi olan 15 Ekim 2020’de çevrimiçi olarak yayımlanacak.
KARA VE DENİZ KÜTÜPHANESİ ?
Ortamdaki ekonomik ve çevresel direnç için yeni araçlar ve sistemler oluşturmak ismine Akdeniz havzasında araştırmalar yapan dizayncılar ve düşünürlerin girişimlerinden oluşan bir seçki, Kara ve Deniz Kütüphanesi başlığıyla ARK Kültür’de sergileniyor. Araştırma, ihtimam ve aktivizmden yola çıkan bu pratikler, azık üretiminin daha az göz önünde olan ağlarına dikkat çekerek toprak ve suyla kurduğumuz bağ ışığında salahiyet ortamlarını tekrar düşünmek için tasarımı kullanıyor. Bu teşebbüslerin gelişimine destek veren bienal, girişimleri 15 Kasım 2020’ye dek Kara ve Deniz Kütüphanesi’nde ziyarete açacak. 2021 boyunca devam edecek girişimlerle ilgili gelişmeler bienal kanallarından duyurulacak.
YENİ YURTTAŞLIK RİTÜELLERİ
Rastlaşmaların yeni çeşitlerini araştıran, farklı toplulukların mesken sahipliğinde gerçekleştirilecek bu “müdahaleler”, işbirliği yapılan kurum ve kuruluşlarla yapılan itilaflara bağlı olarak değişen biçim ve vakitlerde İstanbul’un farklı noktalarında gerçekleştirilecek. Ortak yemek pişirme araçlarından bahçelere ve oyun sahalarına dek uzanan, kent ve sakinleri için itimatla bir arada olmayı, tekrar bağ kurmayı, ihtimam göstermeyi öne çıkaran deneyimler sunan bu girişimlerin onarıcı bir yanı olacak. Kentin sokaklarına ve Pera Müzesi’ne yayılan, kişilerin yanı sıra kuşları, yıldızları, bitkileri ve mikroorganizmaları kapsayan bu girişimler, farklı vücutların farklı ölçeklerde etkileşimlerine sahne olacak.
Bu program, İstanbul’da yaşayan genç küratörlerden oluşan, temaya mahallî bir bağlam kazandırmaktan sorumlu Genç Küratörler Kümesi’yla birlikte gerçekleştirilecek. Küme, tasarlanmış öğünler, etkinlikler ve kamusal münazaralar aracılığıyla bu müdahaleleri hayata geçirecek. 5. İstanbul Tasarım Bienali’nin küratöryel ekibinin kesimi olan Genç Küratörler Grubu’nda Işık Horsanalı, Ulya Soley ve Eylül Şenses mekan alıyor.
Sinema gösterimleri ve uydu girişimler
Bienal, yüklü olarak açık havada gerçekleştirilecek bu müdahalelerin yanı sıra Empati Seansları ismiyle empati kavramını genişleten sinema gösterimlerine ve işbirliği yapılan kültür kurumlarıyla birlikte geliştirilecek uydu girişimlere sahne olacak.
Bienal birebir devirde Berliner Festspiele / Immersion işbirliğiyle Yeni Sonsuzluk programını sunacak.
Bienal iştirakçileri
5.İstanbul Tasarım Bienali’nde eser ve girişimleri taraf alacak iştirakçiler:
Dele Adeyemo, Emmy Bacharach, Eli Bensusan, Calum Bowden, Ben Thorp Brown, BUREAU – Daniel Zamarbide, Vivian Caccuri, Ibiye Camp, Coletivo Berru, Counterspace, Guillaume Credoz/Bits to Atoms ile BeirutMakers, Linda Schilling Cuellar, Dansbana!, De-Patriarchise Design, Aslıhan Demirtaş, Dirty Furniture Magazine, FRAUD, Laila Gohar, Ben Goldner & Emma Leigh Macdonald, Kyriaki Goni, Marti Guixé, Ilana Harris-Babou, Nelly Ben Hayoun, Sandi Hilal & Alessandro Petti, Asako Iwama & Iris Lacoudre & Camille Sineau, Jawa El Khash, Sophie Krier & Erik Wong (Making Radio), Meiller Schang, Mold Magazine ile Yardy, Luiza Prado, public works ile Freddie Wiltshire ve Billy Adams, Anna Puigjaner, Alice dos Reis, The Rodina, Mariana Sanchez Salvador & Rain Wu, SKREI ile Francisca Sottomayor & Sofia Magalhães, Soft Baroque, Zuri Camille de Souza, Studio Ossidiana, Pelin Tan & Vivien Sansour & Luigi Coppola, Soraia Gomes Teixeira, Orkan Telhan ile Elii, theOtherDada, TiriLab, Ayşenaz Toker & Merve Tuna, Aslı Uludağ, Laura Wilson
Milliyet
