Çocuklarda en sık görülen mesken kazalarının başında yabancı cisimlerin yutulması üzere durumların geldiğini aktaran Evlat Cerrahisi Op. Dr. Rahşan Vargün Yıldız, “0-6 yaş kümesi evlatlar arasında en sık görülen konut kazası tipleri; düşmeler, yanıklar, zehirlenme, suda boğulma, yabancı cismin yutulması yahut teneffüs yoluna kaçması ve korozif husus denilen aşındırıcı unsurların içilmesidir” dedi.
“Düşmeler, emekleme periyodundan itibaren en sık görülen kaza tipidir”
Ebeveynlere de çeşitli tekliflerde bulunan Yıldız, evlatları düşmelerden korumak için alınması gereken tedbirleri sıraladı. Yıldız, “Düşmeler, emekleme devrinden itibaren en sık görülen kaza tipidir. Bebekler beşinci aydan itibaren, yattıkları tarafta dönebildikleri için yüksek ve yanları evladın düşebileceği halde açık olan yatak üzerinden, koltuktan, mama sandalyesinden yahut alt değiştirme sırasında kolaylıkla düşebilmektedirler. Ayrıyeten her yaş kümesinde merdivenden, ranzadan, beşikten, balkon ve pencereden, kaygan ve münasebetli olmayan tabandan, yürüteçlerden düşme görülmektedir. Düşme sonrası açık yara, tekrarlayan fışkırır usulde kusma, dalgınlık hali, daima koordinasyona isteği, kasılma, soluk renk, karın ağrısı, çiş yapamama, havale geçirme, kısa periyodik de olsa bilinç kaybı üzere durumların varlığında kesinlikle en yakın sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır. Evlatları düşmelerden korumak için bir kadro düzenlemeler gereklidir. Örneğin sandalye ve öbür mobilyalar pencereden uzakta konumlandırılmalı, pencerelere açılmasını önleyecek kilit sistemleri takılmalı, balkon demirleri evlatların sarkamayacağı yükseklikte ve aralarından geçemeyeceği genişlikte yaptırılmalıdır. Bebeğin yattığı alandan düşmesini önleyecek tedbirler alınmalı, alt değiştirme sırasında bebeklerin saniyeler içerisinde düşebilecekleri unutulmamalı ve evlatlar asla denetimsiz bırakılmamalıdır” formunda konuştu.
“Yanık yere hiçbir şey sürülmemeli, yalnızca soğuk su ile 10-15 dakika yıkanmalı”
Yanıklarda birinci müdahalenin ehemmiyetinden de bahseden Yıldız, “Yanıklar alevlerin oluşturduğu yanık, sıcak su ve likitlerin oluşturduğu yanık olarak gruplandırılabilir. Evlatları yanma ve haşlanmadan korumak için, evladın erişebileceği alanda, içinde sıcak su olan kap, çaydanlık, tencere, fişe takılı ütü bulundurmamalı, masada yahut ocakta, tencere ve tavaların sapları içe dönük tutulmalıdır. Kibrit, benzin, alkol, gaz, kolonya üzere yanıcı unsurlar, evlatların erişemeyeceği örtülü bölgelerde koruma edilmelidir. Evlatların, ocak, fırın, ütü yahut soba üzere ısı kaynaklarına ulaşılabilirliği engellenmelidir. Umumî olarak yanıklarda, yanık yerine hiçbir şey sürülmemeli, yalnızca soğuk su ile 10-15 dakika yıkanmalıdır. Oluşan baloncuklar patlatılmamalı, deri soyulmamalıdır. Baloncuk gelişimi ve deride geniş alan yanık oluşmuş ise kesinlikle sıhhat kuruluşuna başvurulmalıdır” diye konuştu.
“Zehirlenme durumunda alınan unsurun örneği hastaneye götürülmelidir”
Evlatları zehirlenmelerden korumak için de dikkat edilmesi gereken hususları açıklayan Yıldız, “Zehirlenmeler, emekleme çağı ile 5 yaş arası çocuklarda sık görülen mesken kazalarıdır. Bu yaş kümesi çocuklarda fazla merak, öğrenme isteği, buldukları her şeyi ağızlarına götürme ve büyükleri taklit etmeleri nedeniyle zehirlenme hadiselerinde artış görülür. Zehirlenme durumlarında evlat çetinle kusturulmamalı, süt, yoğurt üzere şeyler yedirilmemelidir. Alınan unsurun ne olduğu öğrenilmeli, bir örneği de hastaneye götürülmelidir. Teneffüs yoluyla oluşmuş zehirlenmelerde evlat vakit kaybetmeden açık havaya çıkarılmalıdır. Meskendeki ilaçlar, evlatların erişemeyeceği yüksek konumlarda yahut kilitli dolaplarda tutulmalı, evlatların yanında, onları heveslendirecek formda ilaç kullanmamalı yahut evlatlara ilaç verilirken şeker denilmemelidir” tabirlerini kullandı.
Op. Dr. Rahşan Vargün Yıldız, evlatların boğulmalarını önlemek için dikkat edilmesi gerekenleri ise şu halde aktardı:
“Boğulmalar suda boğulmalar ve besin unsurları ya da yabancı cisim yutmaları sebebiyle meydana gelen boğulmalar olarak gruplandırılabilir. Suda boğulmalar; banyo küvetleri, tuvalet klozetleri, bahçede yağmur ve/veya sulama yerleri ile oluşan havuzcuklar ve münhasıran yüzme havuzlarından kaynaklanmaktadır. Evlatların suda oynamayı sevmeleri, 4-5 yaşlarına kadar sudan korkmamaları, içgüdüsel olarak sıcak banyo küvetlerine, yüzme havuzlarına, büyük su birikintilerine atlamaları, onları boğulma riski ile karşı zıdda bırakmaktadır. Evlatlar bu türlü yerlerde asla yalnız bırakılmamalıdır. Küçük yaşlardan itibaren evlatlara suda inançlı yüzme teknikleri öğretilmelidir. Bebekler ve evlatlar ellerine aldıkları nesneleri ağızlarına sokarak tanımaya çalışırlar. Ağızlarında bir şeyler varken koşma, ağlama, oynama üzere davranışlar sergilerler.
Şimdi dişlerinin gelişmemiş olması nedeniyle azıkları çiğneyememe ve yutma esnasında hava yolu himaye refleksinin şimdi olgunlaşmamış olması da yabancı cisim yutulması yahut teneffüs yoluna kaçması (aspirasyon) riskini artırmaktadır. Daha çok fındık, fıstık, ceviz, draje biçimindeki şekerler üzere küçük taneli sert yiyecekler, kabuklu yiyeceklerin kabukları üzere besin unsurları, oyuncak kesimleri, para, bilye, küpe, toplu iğne üzere objeler yabancı cisim yutmaları yahut aspirasyona sebep olmaktadır. Bu tıp besinleri zahir yaşın altındaki küçük yaş evlatlara vermemek, alınacak olan oyuncakların yaşa tutarlı seçilmesi kazaların engellenmesi açısından kıymetlidir. Kaza geliştiğinde sahih ve devranında yapılan birinci yardım hayat kurtarıcı olacaktır.”
“Korozif hususların yanlışlıkla içilmesi çocukluk çağında sık karşılaşılan bir sorundur”
Evlatların yakıcı ya da aşındırıcı materyal içmesi durumunda birinci müdahalenin nasıl olması gerektiğini anlatan Yıldız, “Yakıcı yahut aşındırıcı husus manasına gelen korozif unsurların yanlışlıkla içilmesi çocukluk çağında sık karşılaşılan değerli bir meseledir. Asit yahut bazik özellikteki bu hususlar, katı yahut likit olarak meskenlerde kullanılan çeşitli arilik eserlerinde bulunmaktadır. Korozif unsurların yutulması ile kimyasal bir yansıma sonucunda doku zedelenmesi gelişebilmektedir. Bu zedelenmelerin en değerlisi, yemek borusunda oluşan yanıklardır. Evlatların en sık aldığı korozif unsurlar, yağ çözücü, tuz ruhu, lavabo açıcı, kireç çözücü, bulaşık makinesi parlatıcısıdır. Korozif unsur yutan bir evlatta, yutma güçlüğü, ağızdan salya gelmesi, kusma, ağızda ve boğazda yanma ya da acı, karın yahut göğüste ağrı, teneffüs güçlüğü, ses tonunda farklılık olması, ağzı içi ve yutakta yanık olması üzere belirti ve bulgular saptanmaktadır” dedi.
“Evlerde kullanılan paklık gereçleri, evlatların ulaşamayacağı taraflarda saklanmalıdır”
Korozif unsur yanlışlıkla yutulduğunda evladın asla kusturulmaması gerektiğine değinen Yıldız, “Kusma, korozif hususun yemek borusunu ve gırtlağı yine zedelemesine neden olabilmektedir. Kusma ile korozif unsurlar, teneffüs yollarına ve akciğerlere kaçabilir ve teneffüs yollarında da hasara neden olabilir. Ayrıyeten evlada rastgele bir şey yedirilmemeli yahut içirilmemelidir. Korozif husus içen yahut içtiğinden şüphelenilen evlat, içilen husus örneği ile birlikte en kısa devirde hastaneye götürülmelidir. Bu cins kazaların önlenmesi için konutlarda kullanılan paklık hususları, evlatların ulaşamayacağı, inançlı mahallerde tercihen kilit altında tutulmalı ve evlatlar tarafından açılması çetin kaplarda saklanmalıdır. Ortalıkta bir evlat varken temizleyicileri açıkta bırakarak paklık yapmamalıdır. Arilik eserleri hiçbir vakit sıradanda yiyecek yahut içecek konulan kaplara konulmamalıdır” diye konuştu.
“İlk yardım kazanın en az hasarla atlatılmasına yardımcı olacaktır”
Evlatların kendilerini kazalardan koruyamadıkları için emniyetli ortamlarda yaşamalarının erişkinlerin sorumluluğunda olduğunu hatırlatan Yıldız, “Kaza olduktan sonra ise, sahih ve devrinde yapılan birinci yardım, kazanın en az hasarla atlatılmasına yardımcı olacaktır” dedi.
Milliyet
